Marco Spoor startte 4 jaar geleden Circospin met een keteninitiatief voor HVAC-materialen.
Negen jaar geleden kwam bij Marco Pastoor voor het eerst de vraag op tafel om een circulaire keten te onderzoeken. “Ik werkte bij een grote pompenfabrikant en we wisten precies hoeveel pompen we jaarlijks op de markt zetten, maar niemand wist waar ze uiteindelijk bleven,” vertelt hij.
Marco zette een pilot op met een groothandel. Die liep op zich goed, maar was puur gericht was op de eigen pompen. Installateurs werken echter met meerdere merken pompen en verwachtten een inzamelsysteem waarbij ze alle pompen konden inleveren. Een tweede poging liep langs de branchevereniging van pompproducenten. “Iedereen vond het een goed idee, maar op de vraag wie dit zou moeten opzetten, bleef het erg stil.”
Marco zag hoe de producenten elkaar aankeken en besloot zelfstandig verder te gaan. Samen met Franjo Stakovic verbond hij diverse partijen om tot inzameling en demontage van oude apparaten te komen, waarna ze een nieuw leven krijgen als compleet product, vervangingsonderdeel of grondstof. Circopomp, het eerste keteninitatief van Circospin, was geboren En omdat installateurs niet alleen pompen installeren, kwam daar al snel Circolektra bij voor elektrotechniek. Inmiddels is ook Circogemaal up-and-running en is zojuist gestart met Circoshore, het initiatief voor specifieke E&W-producten uit de off- en onshore.
Van fabrikant tot werkplaats
Circospin fungeert als ketenregisseur en legt verbindingen tussen producenten, groothandels, installateurs, sociale werkplaatsen en recyclingpartners. “We beginnen bij de top 5 fabrikanten in een sector. Die hebben vaak al ambitieuze duurzaamheidsdoelen, maar nog geen concrete invulling van circulariteit,” zegt Marco. “Wij helpen hen daarbij.”
Bij De Assembleurs wordt noodverlichting en bekabeling ingezameld. De noodverlichting neemt de fabrikant terug, de stekkerverbindingen worden geassembleerd.
Circospin plaatst inzamelbakken bij installateurs en verzorgt het transport via groepage. De retourstroom gaat naar twee sociale werkplaatsen: één in Rotterdam en één in Bodegraven (De Assembleurs). Daar worden onderdelen getest, gedemonteerd en klaargemaakt voor hergebruik of gescheiden voor recycling.
Alles wat binnenkomt wordt geregistreerd: welk apparaat van welk merk aangeleverd door welke partij en wat ervan hergebruikt wordt. “Daarmee kunnen we per partner uitsplitsen hoeveel CO2, spoelwater en grondstoffen zij hebben bespaard en hoeveel uren zij aan sociale arbeid hebben afgenomen. Bedrijven kunnen die gegevens gebruiken bij aanbestedingen, in hun duurzaamheidsrapportages en om de impact te laten zien aan klanten en de eigen medewerkers.”
De diensten worden gefinancierd door een bijdrage van de partners en de restwaarde van de apparaten.
Tussen afval en grondstof
Circospin opereert in het grijze gebied tussen afval en herbruikbare grondstof. “Wij nemen de afgedankte apparaten mee voordat ze het label ‘afval’ krijgen,” legt Marco uit. “Maar als wij van twee kapotte apparaten één hele maken, hebben we op papier ineens één apparaat afval en zijn we een afvalverwerker. Dat maakt het regelgevingtechnisch ingewikkeld.”
In deze palletbak van Circospin worden alle merken pompen ingezameld.
Daarbij levert assemblage de vraag op: wie staat garant dat het apparaat het doet? De originele fabrikant of de assembleur als de ‘nieuwe producent’? “Bij De Assembleurs zamelen we noodverlichting en bekabeling in. De noodverlichting neemt de fabrikant gedemonteerd terug, de stekkerverbindingen worden wel zelf weer in elkaar gezet. Ze ondergaan dezelfde kwaliteitstests als in de fabriek en mogen weer op de markt onder de naam van de fabrikant. Dat is het mooist.”
Omslag in denken nodig
Nederland heeft als doel om in 2030 50 procent minder grondstoffen te gebruiken dan in 2014 en in 2050 100 procent. In 2022 zaten we nog maar op 5 procent, dus er is nog een lange weg te gaan. In zijn branche ziet Marco vooral een grote uitdaging in het gedrag van installateurs. “We gooien iets al snel weg, terwijl het gaat om iets dat niet schoon is of een kleine reparatie nodig heeft. Maar vervangen is nu vaak makkelijker dan repareren.” Hij vergelijkt het met leaseauto’s, waarbij bij reparaties regelmatig gebruikte onderdelen worden toegepast. “Daar vinden we dat normaal of staan er niet eens bij stil.”
Om breder bij te dragen aan de ketensamenwerking tussen E&W-bedrijven is Circospin werkt aan een marktplaats voor circulaire producten, waar hun partners gebruikte onderdelen kunnen inkopen en verkopen. Ook zijn ze betrokken bij het Actieplan Groene Hart Circulair, waarin elf gemeenten uit de regio met ondernemers en onderwijsinstellingen werken aan de circulaire economie. Marco: “We hebben zogenaamd een tekort aan grondstoffen, terwijl we ze eigenlijk al in handen hebben!”
Circulaire E&W, ook voor het mkb!
Circospin werkt voor zowel kleine als grote bedrijven. Van de éénpitter tot grote installatiebedrijven: iedereen kan aanhaken. Dit kan op projectbasis of voor langere tijd. Circospin zorgt voor de logistiek, de verwerking en de rapportages. Interesse? Neem contact op met Marco Pastoor via 06-51696130 of m.pastoor@circospin.nl.
