Wel 500.000 keer per jaar legt een deurwaarder in Nederland beslag op het loon van een medewerker. Betalingsachterstanden zijn dan meestal opgelopen tot flinke schulden. Blijft de betaling uit, dan mag de schuldeiser na een vonnis van de rechter of dwangbevel van de overheid beslag leggen op het inkomen. Daarbij houdt degene met de schulden een klein deel over om van te leven (zie kader ‘Check de beslagvrije voet’).
Een werkgever speelt een belangrijke rol in het loonbeslag. “Als een deurwaarder beslag wil leggen op het loon, krijgt een werkgever eerst een informatieverzoek. Dan weet je dus dat er iets aan de hand is,” legt Carla Neefs uit. Het is verplicht voor werkgevers om aan dit informatieverzoek mee te werken. Daarna bepaalt de deurwaarder of die inderdaad beslag wil leggen op het loon.
Hoe het zover komt dat een deurwaarder deze maatregel neemt, verschilt sterk. Hadjra en Carla zien allerlei gevallen. “Het kan bijvoorbeeld zijn dat een kind 18 is geworden; de ouders ontvangen dan minder toeslagen, terwijl het kind ze zelf niet heeft aangevraagd. Of een gezin wordt emotioneel gechanteerd om geld naar familie in het buitenland te sturen, waardoor ze zelf niks overhouden. Maar we zien ook mensen met een goed inkomen die onverwachte financiële tegenvallers hebben.”
Check de beslagvrije voet
De deurwaarder bepaalt bij een loonbeslag hoeveel inkomen iemand met schulden overhoudt om rond te komen. Dat is de ‘beslagvrije voet’, gestoeld op de bijstandsnorm en rekening houdend met het inkomen en de vaste lasten van de medewerker. Controleer altijd of de beslagvrije voet goed is berekend! Ga naar bereken.uwbeslagvrijevoet.nl.
Ga het gesprek aan
Als een deurwaarder beslag legt op het loon van een medewerker, is de schuldeiser geholpen. Voor de medewerker wordt de situatie echter alleen maar lastiger. “Die krijgt alleen maar minder geld om van te leven. De stress stijgt en de prestaties op het werk dalen.”
Daarom roepen Hadjra en Carla werkgevers op het informatieverzoek te zien als aanleiding om in gesprek te gaan met de medewerker. “Probeer erachter te komen wat er aan de hand is en of hij of zij al hulp krijgt. Steek het bijvoorbeeld in als functioneringsgesprek en vraag dan hoe het gaat.”
Het is belangrijk niet te oordelen, benadrukken de consulenten. “Er hangen veel waardeoordelen rond het hebben van schulden. Zeg je iets verkeerd, zeg ‘sorry’ en houdt de gezondheid van je medewerker in gedachten.” Je mag wel van je medewerker vragen dat die bereid is de problemen op te lossen. “Wees begripvol, maar verlang wel openheid: het probleem gaat niet vanzelf weg. Zonder openheid kan je hem of haar niet helpen.”
In het gesprek kun je samen de gevraagde informatie van de deurwaarder checken. “Controleer bijvoorbeeld of het toetsingsinkomen dat de Belastingdienst heeft, klopt. Of vul samen de Geldfit-test in op www.geldfit.nl/test. In 2 minuten weet je hoe een medewerker ervoor staat en waar je terecht kunt voor hulp.”
Ingrijpen als werkgever?
Een werkgever is verplicht mee te werken aan een informatieverzoek voor loonbeslag. Maar voordat het beslag gelegd is, is er nog zo’n twee weken ruimte om tot een andere oplossing te komen. Je kunt bijvoorbeeld als werkgever instappen en een betaalafspraak maken met de deurwaarder.
Hadjra en Carla juichen dit soort betrokkenheid toe, maar waarschuwen ook dat je als werkgever misschien niet het hele probleem overziet. “Als een medewerker één schuld heeft, dan is een betaalafspraak mogelijk een goede oplossing. Sommige werkgevers denken ook te helpen met een auto van de zaak of een huurbetaling. Maar het probleem kan ook aan de uitgavenkant liggen. Komt een medewerker structureel tekort, dan zit er altijd iets onder. Hij of zij is dan beter geholpen door Geldfit of een schuldregeling.”
Signalen dat een medewerker financiële zorgen heeft
- Meer ziek zijn en vaak te laat komen
- Minder geconcentreerd zijn
- Om een voorschot vragen
- Meer uren willen maken
- Geen lunch bij zich hebben
- Veel bellen onder werktijd
- Geen vast contact- of woonadres hebben
- Niet meedoen aan teamuitjes en cadeautjes
Vroeg signaleren
Het beste wat een werkgever kan doen, is vroeg signaleren dat een medewerker in de problemen zit. “Wees dus niet bang het onderwerp aan te snijden of op een subtiele manier hulp aan te bieden. Zet bijvoorbeeld op de loonstrook of op een bordje in de kantine: ‘Heb je geldzorgen? Kijk voor tips op Geldfit.nl.’”
De consulenten vragen werkgevers vooral begrip te hebben. “Heb aandacht zonder oordeel, ook na het beslag. Vraag hoe het gaat, wat je voor iemand kunt betekenen buiten het geld. Het duurt meestal wel een paar jaar voordat iemand weer schuldenvrij is.”
Heb je vragen of opmerkingen voor de consulenten schulddienstverlening? Mail naar sdv@br.nl.
Ondernemers met schulden
Ook ondernemers die zelf in financieel zwaar weer verkeren, kloppen aan bij de gemeente. Zij hebben geen vast inkomen en meestal een dure hypotheek of dure huurwoning, waardoor het risico bestaat dat ze moeten verhuizen. Bij een te laag inkomen kan men bij Ferm Werk een beroep doen op de BBZ (Bijzondere Bijstand Zelfstandigen). De gemeente helpt om de administratie op orde te krijgen, bijvoorbeeld door een boekhouder ter beschikking te stellen via Over Rood Utrecht.
De gemeente onderzoekt of het bedrijf nog levensvatbaar is. Is het aantal schulden over een periode van 3 jaar groter dan de aflossingen, dan bemiddelt juridisch adviesbureau Menzing & Partners met de schuldeisers en komt de ondernemer in de BBZ op bijstandsniveau qua inkomen. De gemeente staat garant voor een eventuele saneringslening. Als het bedrijf niet levensvatbaar is, helpt Menzing & Partners bij de liquidatie van het bedrijf en stapt de ex-ondernemer in een reguliere schuldenregeling.
